Άρθρο του Αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου για το Έπος του 1940, δημοσιευμένο τον Οκτώβριο του 1992, με τίτλο «Τα Ιδανικά του '40»
Δέν ἦσαν ἄνθρωποι. Ἦσαν ὑπεράνθρωποι οἱ πρωταγωνιστές τοῦ ἔπους τοῦ ᾽40. Κατώρθωσαν τό ἀκατόρθωτο, καί σημάδεψαν τήν ἱστορία τοῦ κόσμου. Ὤρθωσαν τό ἀνάστημά τους ἐμπρός στήν ἐπηρμένη ὀφρύ τοῦ Ἄξονος. Καί ὡς ἄλλοι μικρόσωμοι Δαυίδ, ἐνίκησαν οὐσιαστικά τούς Γολιάθ τῆς οἰκουμένης. Οἱ Ἕλληνες, γιά ἄλλη μιά φορά, ἐθαυματούργησαν. Μέ τή δύναμη τῆς πίστεως, μέ τήν ὀργή τῆς ἀδικίας, μέ συνισταμένη τήν ἑνότητα. Πέρασαν 5 2 χρόνια ἀπό τότε. Καί ἡ μνήμη δέν ἐξασθενεῖ ἐμπρός στό θαῦμα. Ἡ ἐφετεινή ἐπέτειος συμπίπτει μέ ἀνοιχτές πληγές στά Βαλκάνια, μέ ἐπικίνδυνες διεκδικήσεις σέ βάρος μας, μέ ἀπειλή τῆς συρρίκνωσης μπροστά μας. Καί στό ἐσωτερικό κρίση καί γκρίνια. «Ἔξωθεν μάχαι, ἔσωθεν φόβοι». Ἡ ἱστορία ἐπαναλαμβάνεται καί οἱ αἰῶνες ἀντιγράφουν ἀλλήλους. Τώρα καί πάλιν οἱ θούριοι τῆς ἐπαγρύπνησης ἠχοῦν. Καί συγκλονίζουν. Ἡ Ἑλλάδα, νησίδα ἀσφαλείας καί εἰρήνης μέχρι τώρα στήν περιοχή, καλεῖται νά διαφυλάξει τό θησαυρό της αὐτό καί νά παίξει τό ρόλο της ἔντιμα καί δυναμικά.
Μέ τήν πεῖρα τῆς ἱστορίας της, πού σήμερα τῆς γίνεται ἐφόδιο ἀπαραίτητο γιά τήν ἐξόρμηση τῆς νίκης. Ἄν οἱ ἄλλοι στηρίζονται στή λογική τῶν ἀριθμῶν, ἐμεῖς ἔχουμε τή λογική τῆς καρδιᾶς, τῆς πίστεως καί τῶν ἀξιῶν τοῦ πολιτισμοῦ μας. Καί δέν τήν ἀπαρνούμεθα. Εἴμαστε λαός μικρός καί ἀριθμητικά ὀλίγος. Μά διαθέτουμε πολύτιμο κεφάλαιο τήν πνευματική μας κληρονομιά καί τήν ἀπίστευτη καί ἀστείρευτη πηγή καί δύναμη τῆς ψυχικῆς ὀμορφιᾶς, τοῦ κάλλους, τοῦ ὡραίου καί τοῦ ἀληθινοῦ.
Ἕνας λαός οὐσιαστικά μεγάλος καί πραγματικά δυνατός εἶναι μόνο ἐκεῖνος πού πιστεύει στά ἰδανικά του καί μάχεται νά τά συντηρήσει. Κι ἐμεῖς ἔχουμε ἰδανικά. Ἄς ἀγωνισθοῦμε νά τά ἀξιοποιήσουμε. Μᾶς ἀνήκουν.